Bệnh Giang mai đang là một loại bệnh lây qua đường tình dục rất phổ biến, nhanh chóng và để lại rất nhiều biến chứng nặng nề. Hiện nay, bệnh này vẫn chưa có vắc xin vậy nên phòng bệnh vẫn hơn là chữa bệnh.
Bệnh giang mai là gì?
Giang mai là một loại bệnh nhiễm trùng được lây truyền qua đường tình dục (STI). Nguyên nhân do một loại vi khuẩn có tên gọi là Treponema pallidum gây ra. Theo phía Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh giang mai hiện đang có dấu hiệu giảm. Nhưng ở phần nam giới, đặc biệt là nam giới có mối quan hệ tình dục đồng giới, tỉ lệ bị giang mai đang dần tăng lên.
Cũng tương tự như các bệnh lây qua đường tình dục khác, giang mai cũng rất khó chẩn đoán. Vì người nhiễm bệnh thường sẽ không có bất kỳ triệu chứng nào trong vòng nhiều năm. Nếu như nhiễm giang mai quá lâu và không được điều trị theo đúng cách, bệnh có thể sẽ gây ra những tổn thương lớn đến các cơ quan nội tạng quan trọng như là tim, não…
Nguyên nhân gì gây ra bệnh giang mai?
Theo các bác sĩ Khoa Nam học, nguyên nhân có thể gây ra bệnh giang mai đó là một loại vi khuẩn có tên Treponema pallidum. Loại vi khuẩn này đã được tìm thấy vào năm 1905. Chúng có hình dạng như là một chiếc lò xo có 6-14 vòng xoắn. Sức đề kháng của Treponema pallidum là rất yếu. Chúng không thể sống quá vài giờ ở bên ngoài cơ thể người. Nhiệt độ thích hợp để cho xoắn khuẩn phát triển đó là 37*C.
Xà phòng và các chất sát khuẩn sẽ có thể diệt được xoắn khuẩn trong vòng vài phút. Bệnh lây lan khi người lành tiếp xúc trực tiếp cùng với các săng giang mai của người bị bệnh qua quan hệ tình dục đường âm đạo, đường hậu môn hoặc là đường miệng. Bệnh này cũng có thể lây gián tiếp qua các đồ dùng, vật dụng đã bị nhiễm hoặc là qua các vết xước trên da, niêm mạc. Ngoài ra, bệnh cũng có thể lây truyền qua đường máu hoặc từ mẹ sang con ở trong thời kỳ mang thai.
Sau khi đã chữa khỏi, bệnh giang mai cũng sẽ không tự tái phát. Tuy nhiên, bạn sẽ có thể bị tái nhiễm nếu như tiếp xúc với vết loét giang mai của một người khác.
Dấu hiệu cảnh báo mắc bệnh giang mai theo từng giai đoạn
Thời điểm có một ý nghĩa rất quan trọng đối với việc điều trị bệnh. Với bệnh giang mai cũng vậy. Việc nhận biết giai đoạn và dấu hiệu không chỉ giúp cho người bệnh có được nhiều cơ hội được chữa khỏi mà còn có thể tránh được các nguy cơ lây lan đến cho người thân và người bạn đời.
Theo như bác sĩ chuẩn đoán, bệnh giang mai nếu mà không được chẩn đoán và điều trị nó có thể tồn tại rất nhiều năm. Hiện, bệnh được chia làm 2 giai đoạn đó là:
Giang mai sớm
Giang mai thời kỳ I
Người bệnh vẫn sẽ sinh hoạt bình thường và cũng không có bất những kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, bệnh lại rất dễ lây nhiễm nhất trong giai đoạn này và sang cả giai đoạn tiếp theo. Thông thường, giai đoạn chính của bệnh giang mai sẽ bắt đầu trong khoảng 3 cho đến 4 tuần (khoảng 9 – 90 ngày) sau khi bị nhiễm vi khuẩn. Người bệnh sẽ dần xuất hiện một vết loét nhỏ, tròn và được gọi là săng. Săng sẽ không làm đau. Nhưng chúng cũng có khả năng lây nhiễm cao. Vết loét này có thể dễ dàng xuất hiện ở bất cứ nơi nào mà vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể như:
- Miệng
- Bộ phận sinh dục
- Hậu môn (hoặc có thể ở những vị trí ngoài vùng sinh dục).
Vết thương sẽ tự lành trong vòng khoảng 3-10 tuần dù có điều trị hay không. Người bệnh có thể sẽ không để ý thấy sự xuất hiện của săng hoặc thấy săng tự biến mất. Nếu như không được chẩn đoán và điều trị trong thời kỳ này, sau 4 – 8 tuần từ khi xuất hiện những tổn thương ban đầu, bệnh có thể sẽ tiến triển sang giang mai thời kỳ II.
Giang mai thời kì II
Thời kỳ nguy cơ lây nhiễm cao sang cho người khác. Giang mai thời kỳ này thường rất dễ bị nhầm lẫn với một bệnh lý khác như là dị ứng thuốc, vảy nến. Với các dấu hiệu như là phát ban trên da và đau họng. Các nốt phát ban này sẽ không gây ra ngứa. Chúng sẽ thường xuất hiện ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, nhưng chúng cũng có thể ở bất kỳ vị trí nào trên cơ thể người. Thậm chí, một số người sẽ không nhận thấy được các nốt phát ban trước khi chúng biến mất. Các triệu chứng khác của bệnh giang mai giai đoạn 2 còn có thể bao gồm như:
- Đau đầu
- Sưng hạch bạch huyết
- Mệt mỏi
- Sốt
- Sụt cân
- Rụng tóc
- Đau nhức khớp…
Có thể có dấu hiệu về thần kinh như:
- Điếc một bên
- Liệt thần kinh mắt
- Viêm màng bồ đào
- Viêm màng não.
Triệu chứng của giang mai thời kỳ II có thể tự mất đi dù không có điều trị gì. Tuy nhiên, nếu như người bệnh không được điều trị, bệnh sẽ tiến triển sang mức giang mai tiềm ẩn.
Giang mai tiềm ẩn
không có dấu hiệu, triệu chứng khá lâm sàng. Vì thế chỉ có thể phát hiện bằng cách xét nghiệm huyết thanh. Được chia ra làm 2 loại : Chia làm 2 giai đoạn: tiềm ẩn sớm (ít hơn hai năm) và tiềm ẩn trễ (hơn hai năm). Nếu như không điều trị, tất cả các bệnh nhân sẽ không có triệu chứng từ 12 – 24 tháng sau khi bị nhiễm lần đầu tiên.
Giang mai muộn
Giang mai thời kỳ III
Sẽ xuất hiện thường từ nhiều tháng, nhiều năm sau khi có săng trong một phần ba trường hợp nếu như không điều trị. Biến chứng bao gồm: săng thương sâu, gôm ở da, xương, nội tạng, tim mạch và cả thần kinh. Ở giai đoạn này, người bệnh sẽ rất ít có khả năng lây nhiễm cho bạn tình vì xoắn khuẩn đã xâm nhập và khu trú đi vào phủ tạng, không còn ở da và niêm mạc.
Các con đường lây nhiễm
Cũng tương tự như các bệnh lây qua đường tình dục khác, bệnh giang mai cũng có các đường lây phổ biến bao gồm:
- Qua quan hệ tình dục dị tính, quan hệ tình dục đồng tính, hoặc là quan hệ bằng miệng… Ngoài ra, nếu như người bệnh và người lành có những tiếp xúc trực tiếp qua bề mặt da có trầy xước cũng sẽ có thể bị lây bệnh.
- Qua đường máu như là khi dùng chung kim tiêm, truyền máu… trong quá trình tiêm chủng và điều trị bệnh.
- Qua đường mẹ truyền sang cho con trong suốt thai kỳ. Do đó, phụ nữ mang thai cần phải được xét nghiệm và chẩn đoán ở cả 3 tam cá nguyệt để có thể chắc chắn rằng là bản thân không bị nhiễm bệnh giang mai hoặc có những hướng xử lý kịp thời.
Những ai sẽ có nguy cơ mắc bệnh giang mai
Bất kỳ người nào có quan hệ tình dục đều rất dễ có thể mắc bệnh giang mai. Tuy nhiên, bệnh khá dễ xuất hiện ở nhóm người có nguy cơ cao như là:
- Quan hệ tình dục không dùng qua các biện pháp bảo vệ
- Quan hệ tình dục cùng nhiều người khác nhau
- Giao hợp đồng giới tính ở nam
- Bị nhiễm HIV, và virus gây ra bệnh AIDS
Các phương pháp dùng để điều trị bệnh giang mai
Bệnh Giang mai sẽ khiến cho người bệnh phải đối mặt với rất nhiều vấn đề về sức khỏe. Vì thế, khi phát hiện bạn đã bị nhiễm xoắn khuẩn này, các bác sĩ sẽ tiến hành:
Điều trị bằng thuốc
Vào giai đoạn đầu, bệnh giang mai rất dễ chữa khỏi bằng thuốc. Do đó mà một trong những lựa chọn hàng đầu của các bác sĩ đó chính là cho người bệnh dùng thuốc Penicillin. Đây là một loại kháng sinh có thể tiêu diệt vi khuẩn gây ra bệnh giang mai. Thuốc thường hiệu quả với hầu hết tất cả các giai đoạn. Nếu như người bệnh bị dị ứng với Penicillin, bác sĩ cũng có thể đề nghị một loại kháng sinh khác hoặc là giải mẫn cảm với Penicillin.
Nếu như được chẩn đoán mắc bệnh giang mai tiềm ẩn sơ cấp, thứ phát hoặc là giai đoạn đầu (dưới một năm), phương pháp điều trị được khuyến nghị đó chính là tiêm một lần Penicillin. Với những người đã bị bệnh giang mai lâu hơn một năm, bác sĩ cũng có thể tiêm thêm liều bổ sung. Penicillin cũng là một phương pháp điều trị duy nhất đang được khuyến cáo cho phụ nữ mang thai bị mắc bệnh giang mai.
Ở ngày đầu tiên được điều trị, người bệnh có thể sẽ phải trải qua phản ứng Jarisch-Herxheimer. Người bệnh có triệu chứng bao gồm có sốt, ớn lạnh, buồn nôn, đau nhức và đau đầu. Phản ứng này thường sẽ không kéo dài hơn một ngày.
Theo dõi điều trị
Sau khi bạn đã được điều trị bệnh giang mai bằng thuốc, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh:
- Kiểm tra và xét nghiệm máu định kỳ để có thể đảm bảo rằng người bệnh đang đáp ứng đúng với liều lượng thông thường của Penicillin. Việc theo dõi cụ thể như thế nào còn phải tùy thuộc vào giai đoạn bệnh giang mai được chẩn đoán.
- Tránh quan hệ tình dục cùng với bạn tình mới cho đến khi đã điều trị xong và xét nghiệm máu cho thấy tình trạng nhiễm trùng đã được chữa khỏi hẳn:
- Thông báo cho bạn tình để cho họ được kiểm tra và điều trị nếu thấy cần thiết.
- Xét nghiệm xem bản thân có bị nhiễm virus HIV hay không.
Phòng ngừa bệnh giang mai
Bệnh Giang mai có thể được phát hiện và điều trị một cách hiệu quả bằng các loại kháng sinh đặc hiệu. Bởi thuốc có thể ức chế sự phát triển của xoắn khuẩn Treponema pallidum. Tuy nhiên, do bệnh này vẫn chưa có vắc xin nên phòng bệnh vẫn hơn là chữa bệnh. Bạn có thể phòng ngừa các nguy cơ mắc bệnh bằng cách tuân thủ những lời khuyên ở sau đây:
- Sử dụng bao cao su để làm giảm đi nguy cơ lây nhiễm bệnh. Đặc biệt chú ý che chắn các vùng đang bị tổn thương.
- Tránh dùng thuốc kích thích, rượu bia để có thể giữ khả năng phán đoán đúng. Tránh khỏi các hành vi tình dục không an toàn.
- Không dùng chung các vật dụng cá nhân cùng với người khác để tránh vi khuẩn còn bám lại ở trên bề mặt và lây qua các vết thương hở.
- Nếu như phát hiện có bệnh giang mai trước khi sinh con, người mẹ cần phải thông báo với bác sĩ để được hướng dẫn cách chăm sóc bản thân và cách ngăn ngừa lây nhiễm cho bé.
- Tuân thủ lịch khám sức khỏe định kỳ là 6 tháng/lần hoặc đi khám theo lời dặn của bác sĩ
- Tăng cường sức đề kháng bằng cách xây dựng thực đơn ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên, tránh sự căng thẳng.
- Dù đã được điều trị giang mai, nhưng những người bệnh vẫn có nguy cơ bị tái nhiễm, nên tuân thủ liệu trình và thực hiện đúng các biện pháp phòng bệnh do các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo.
Các câu hỏi thường gặp
Bệnh giang mai có chữa khỏi hẳn được hay không?
Bệnh có thể được chữa khỏi hoàn toàn trong điều kiện là phát hiện ở giai đoạn sớm. Lúc này vi khuẩn chưa làm tổn thương sâu đến các cơ quan nội tạng như là: tim mạch, thần kinh…
Ngay khi đã phát hiện bản thân có nguy cơ nhiễm bệnh giang mai, người bệnh cần nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế chuyên khoa để có thể được chẩn đoán và điều trị. Đừng đợi đến khi bệnh xuất hiện lên các triệu chứng rõ ràng mới đi thăm khám thì tình trạng lúc đó có thể đã trầm trọng và khó chữa khỏi hoàn toàn.
Với phụ nữ, trước khi có kế hoạch mang thai cũng nên cần phải đi kiểm tra xem có bị nhiễm vi khuẩn hay không. Nếu có, hãy dành thời gian điều trị dứt hẳn trước khi mang thai. Nếu như phát hiện bệnh trong thai kỳ, người bệnh nên trao đổi cùng với bác sĩ sản khoa để có hướng xử lý. Mục đích nhằm hạn chế nguy cơ lây cao nhiễm cho bé.
Bệnh giang mai có thể chữa khỏi nhờ sự phát triển của y học hiện đại. Nhưng người bệnh cũng sẽ không vì thế mà chủ quan và không điều trị đúng theo cách và phác đồ của bác sĩ. Việc phát hiện muộn, không tuân thủ phác đồ, gây ra gián đoạn đều có thể làm cho vi khuẩn kháng thuốc. Điều này khiến cho việc điều trị không còn hiệu quả.
Phụ nữ mang thai mắc bệnh giang mai có nguy hiểm thế nào?
Phụ nữ mang thai sẽ có sức đề kháng kém. Cùng với việc sinh nở khiến cho họ cần phải được đặc biệt quan tâm nhiều hơn. Thai phụ khi bị nhiễm bệnh giang mai không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của bản thân, thai kỳ mà còn khiến cho thai nhi gặp phải nguy hiểm.
Cụ thể, tùy theo từng giai đoạn mà bệnh giang mai có ảnh hưởng nhất định lên mẹ bầu như là:
- Tổn thương da
- Niêm mạc
- Nội tạng
- Cơ, xương…
Bên cạnh đó, khi xoắn khuẩn Treponema pallidum đã xâm nhập bào thai, thai nhi sẽ có nguy cơ cao bị viêm động mạch và dẫn đến tử vong; thai chết lưu hay là sinh non… Nếu có thể được sinh ra đời, trẻ cũng sẽ mắc bệnh giang mai bẩm sinh với những biến chứng như là:
- Mù mắt
- Tai điếc
- Viêm màng não…
Bị giang mai có ngứa hay không?
Rất nhiều người thường nghĩ rằng, các nốt săng giang mai có thể gây ngứa. Đó cũng là một trong những dấu hiệu để có thể nhận diện bệnh, nhưng thực tế thì không phải là như vậy. Các chuyên gia nam học đã cho rằng, trong vòng khoảng 10-90 ngày sau khi bị nhiễm giang mai là người bệnh đã xuất hiện những vết loét nhỏ, màu đỏ hoặc nâu, kích thước chỉ bằng đồng xu, ở cơ quan sinh dục, lòng bàn tay hay lòng bàn chân… Tuy nhiên, các nốt ban này thường sẽ không gây ngứa và không rõ nên dễ khiến người bệnh bỏ qua hoặc là nhầm lẫn với những bệnh khác.
Trên đây đã là những thông tin cơ bản nhất về bệnh giang mai. Đây là một trong những loại bệnh xã hội nguy hiểm hàng đầu, có thể dẫn tới tử vong. Do đó mà ngay khi nhận thấy được các dấu hiệu bất thường thì bạn cần thăm khám và điều trị cùng các chuyên gia.