Thuốc đặt phụ khoa là phương pháp điều trị phổ biến trong các bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa. Tuy nhiên, nhiều chị em khi mới sử dụng thường băn khoăn: đặt thuốc phụ khoa bao lâu thì phát huy tác dụng? Có cần lưu ý gì không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại thuốc đặt, thời gian tác dụng và cách dùng đúng để đạt hiệu quả tối ưu.
Mục lục
Thuốc đặt phụ khoa có những loại nào?
Thuốc đặt phụ khoa là dạng thuốc được đưa trực tiếp vào âm đạo, nhằm tránh thai hoặc điều trị tại chỗ trong một số trường hợp, chủ yếu là viêm nhiễm âm đạo. Thuốc thường có dạng viên nén, viên nang mềm hoặc viên trứng, sẽ tan ra khi vào bên trong âm đạo và phát huy tác dụng.
Việc lựa chọn loại thuốc đặt phù hợp phụ thuộc vào mục đích sử dụng, nguyên nhân gây bệnh, mức độ viêm nhiễm và cơ địa của người dùng. Dưới đây là các nhóm thuốc phổ biến và công dụng chính của từng loại:
1. Nhóm thuốc đặt trị viêm nhiễm
Đây là nhóm thuốc thường gặp nhất, được chỉ định khi phụ nữ bị các tình trạng như: viêm âm đạo, khí hư bất thường, ngứa rát vùng kín, có mùi hôi tanh hoặc nhiễm nấm Candida, Trichomonas….
Thành phần phổ biến gồm: kháng sinh (neomycin, metronidazole, chloramphenicol…), kháng nấm (nystatin, clotrimazole, miconazole…), và các hoạt chất chống viêm.
Một số thuốc tiêu biểu:
- Polygynax: Kết hợp 3 kháng sinh: neomycin, polymyxin B và nystatin – có tác dụng kháng khuẩn và diệt nấm Candida. Thường dùng cho người bị viêm âm đạo hỗn hợp.
- Neo-Tergynan: Chứa metronidazole (trị trùng roi), nystatin (trị nấm) và neomycin (diệt vi khuẩn) – phù hợp trong nhiều loại viêm âm đạo phối hợp.
- Fluomizin: Chứa dequalinium chloride – có tác dụng kháng khuẩn, kháng nấm nhẹ, ít gây kích ứng. Thường dùng cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú.
- Ovumix: Kết hợp metronidazole và miconazole – chuyên trị viêm âm đạo do vi khuẩn kỵ khí và nấm Candida.
Lưu ý: Các thuốc này thường được dùng trong 7 – 10 ngày, tùy mức độ viêm và không quá 14 ngày. Phải dùng đúng liều, không tự ý ngưng thuốc giữa chừng.
2. Thuốc đặt nội tiết tố (estrogen)
Nhóm này thường dùng trong trường hợp thiếu hụt estrogen tại chỗ, thường gặp ở phụ nữ tiền mãn kinh, mãn kinh, hoặc sau sinh với công dụng chính: Làm dày và phục hồi niêm mạc âm đạo bị teo; cải thiện tình trạng khô rát, đau khi quan hệ, giảm nguy cơ viêm nhiễm do niêm mạc yếu; cải thiện độ pH âm đạo, hỗ trợ lợi khuẩn phát triển.
- Thuốc điển hình: Estrace Vaginal (estradiol), Ovestin, Estring.
- Không dùng nếu có tiền sử ung thư vú, ung thư nội mạc tử cung, huyết khối tĩnh mạch sâu… Cần chỉ định từ bác sĩ.
3. Thuốc đặt tránh thai
Nhóm thuốc này là biện pháp ngừa thai tại chỗ, có khả năng diệt tinh trùng và tạo màng chắn bảo vệ cổ tử cung.
- Thuốc điển hình: Pharmatex (chất diệt tinh trùng benzalkonium chloride), được dùng trước khi quan hệ 5 – 10 phút, có hiệu quả ngừa thai lên tới 95% nếu dùng đúng cách.
- Thích hợp với phụ nữ chưa muốn dùng thuốc nội tiết hoặc đặt vòng.
Ưu – Nhược điểm của thuốc đặt phụ khoa
Trước khi quyết định sử dụng thuốc đặt phụ khoa, chị em nên hiểu rõ những lợi ích cũng như một vài bất tiện có thể gặp phải trong quá trình dùng thuốc.
Ưu điểm:
- Tác dụng tại chỗ, hạn chế tác dụng phụ toàn thân.
- Hiệu quả nhanh chóng trong các trường hợp viêm nhiễm nhẹ – trung bình.
- Dễ sử dụng tại nhà.
Nhược điểm:
- Có thể khó thao tác cho người mới dùng lần đầu.
- Không thích hợp dùng khi đang có kinh nguyệt.
- Dễ bị rơi thuốc nếu thao tác sai cách hoặc đặt vào ban ngày.
Đặt thuốc phụ khoa bao lâu thì phát huy tác dụng?
Để thuốc đặt phụ khoa phát huy được hiệu quả điều trị tối ưu, cơ thể cần một quá trình hấp thu và đáp ứng nhất định. Dưới đây là một vài thông tin về thời gian và quá trình phát huy tác dụng của thuốc.
Bao lâu thì thuốc tan hết?
Thông thường, sau khi đặt vào âm đạo, viên thuốc sẽ bắt đầu tan ra trong vòng 5 – 30 phút tùy vào dạng bào chế:
- Thuốc đặt dạng viên nén cứng: Cần nhiều thời gian hơn để tan (thường từ 15 – 30 phút), vì cần nước ở âm đạo làm mềm viên thuốc.
- Thuốc đặt dạng viên nang mềm hoặc viên nén tan nhanh: Thường tan trong vòng 5 – 10 phút, rất tiện lợi cho người dùng.
- Thuốc có gốc dầu: Có thể tan chậm hơn nhưng thẩm thấu tốt hơn và lưu lại tác dụng lâu hơn.
Lưu ý: việc thuốc tan nhanh hay chậm không ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị, quan trọng là chị em cần đặt thuốc đúng cách, đúng liều, đúng thời điểm.
Vì sao có hiện tượng “ra bã” thuốc?
Khi thuốc tan trong âm đạo, một phần hoạt chất sẽ thẩm thấu vào niêm mạc để tiêu diệt vi khuẩn, nấm hoặc giảm viêm. Phần còn lại là tá dược – những chất nền không có tác dụng điều trị, sẽ bị đẩy ra ngoài cùng với khí hư và tế bào chết. Đây chính là chất bã màu trắng đục hoặc vàng nhạt mà nhiều chị em thấy chảy ra sau vài giờ đặt thuốc.
Hiện tượng này là bình thường, không phải thuốc bị đẩy ra hết và không ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
Dấu hiệu thuốc đang phát huy tác dụng
Nếu thuốc đặt phù hợp với tình trạng viêm nhiễm, bạn sẽ nhận thấy các triệu chứng bắt đầu dần thuyên giảm sau khoảng 1 – 3 ngày, cụ thể:
- Cảm giác ngứa ngáy, nóng rát ở âm hộ, âm đạo giảm dần.
- Khí hư ít đi, chuyển từ đục và đặc sang lỏng và trong hơn.
- Mùi hôi khó chịu biến mất, vùng kín cảm thấy khô thoáng hơn.
- Nếu có sưng, đau nhẹ do viêm – tình trạng này cũng cải thiện đáng kể.
Tuy nhiên, mức độ cải thiện nhanh hay chậm còn tùy thuộc vào mức độ viêm nhiễm, nguyên nhân gây bệnh và cơ địa mỗi người.
Cách đặt thuốc phụ khoa đúng để đạt hiệu quả tối ưu
Đặt thuốc đúng kỹ thuật là yếu tố quan trọng giúp thuốc phát huy tác dụng nhanh và hạn chế rơi ra ngoài. Bạn có thể thực hiện theo các bước sau:
1. Vệ sinh sạch vùng kín
- Dùng nước sạch hoặc dung dịch vệ sinh phụ nữ dịu nhẹ.
- Tuyệt đối không thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo.
2. Rửa tay sạch sẽ
- Bằng xà phòng sát khuẩn hoặc dung dịch chuyên dụng.
- Nếu dùng dụng cụ đặt thuốc, nên tiệt trùng trước bằng nước sôi.
3. Chuẩn bị thuốc đúng cách
- Viên nang mềm: Đặt trực tiếp.
- Viên nén cứng: Ngâm trong nước ấm (đã đun sôi để nguội) khoảng 20 giây trước khi đặt.
4. Tư thế đặt
- Có thể nằm ngửa, kê gối dưới mông hoặc ngồi xổm.
- Đưa thuốc vào sâu khoảng 2 đốt ngón tay, rồi nằm nghỉ 15–20 phút để thuốc không bị trôi ra ngoài.
Xem thêm: Đặt thuốc phụ khoa xong có biểu hiện gì?
Lưu ý khi đặt thuốc phụ khoa
Để việc đặt thuốc phụ khoa mang lại hiệu quả như mong đợi và hạn chế tối đa tác dụng phụ, chị em cần lưu ý một số nguyên tắc quan trọng trong quá trình sử dụng.
Nên:
- Đặt thuốc vào buổi tối trước khi ngủ để hạn chế vận động, giúp thuốc tan hoàn toàn và phát huy tác dụng.
- Mặc quần lót chất liệu thoáng mát, có thể dùng băng vệ sinh hàng ngày để thấm dịch thuốc và khí hư.
- Giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, ưu tiên dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, không chứa chất tẩy mạnh.
- Tuân thủ đúng liệu trình và liều lượng bác sĩ chỉ định – ngay cả khi triệu chứng có cải thiện, vẫn cần dùng hết đơn thuốc.
Không nên:
- Quan hệ tình dục trong thời gian dùng thuốc vì dễ gây tổn thương niêm mạc âm đạo và làm giảm hiệu quả điều trị.
- Dùng thuốc khi đang có kinh, trừ khi có chỉ định đặc biệt từ bác sĩ.
- Tự ý kết hợp nhiều loại thuốc đặt nếu không có chỉ định cụ thể từ chuyên môn.
Khi nào cần khám lại bác sĩ?
Trong quá trình dùng thuốc, nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào dưới đây, bạn nên quay lại cơ sở y tế để được kiểm tra:
- Sau 3 – 5 ngày dùng thuốc nhưng không thấy cải thiện, hoặc thậm chí triệu chứng nặng hơn.
- Xuất hiện biểu hiện dị ứng như sưng đỏ, rát bỏng, ngứa dữ dội hoặc chảy máu âm đạo bất thường.
- Đang dùng thuốc thì bắt đầu có kinh nguyệt – trường hợp này cần trao đổi lại với bác sĩ để điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần.
Kết luận:
Thuốc đặt phụ khoa là phương pháp hiệu quả để điều trị các vấn đề viêm nhiễm vùng kín, nhưng để đạt được kết quả tốt, bạn cần tuân thủ đúng hướng dẫn sử dụng và lưu ý trong quá trình điều trị. Thuốc sẽ phát huy tác dụng sau một thời gian nhất định, thường từ 1 đến 3 ngày, tùy vào loại thuốc và tình trạng viêm nhiễm. Nếu triệu chứng không cải thiện hoặc có dấu hiệu bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh liệu trình phù hợp.
Chúc bạn sức khỏe, niềm vui và hạnh phúc!
