Ngứa vùng kín sau sinh là tình trạng phổ biến khiến nhiều mẹ bỉm cảm thấy khó chịu, mất tự tin và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Vậy đâu là nguyên nhân gây ngứa vùng kín sau sinh và cách xử lý ra sao để đảm bảo an toàn, hiệu quả? Hãy cùng Dạ Hương tìm hiểu chi tiết ngay sau đây.
Nguyên nhân gây ngứa vùng kín sau sinh
Có nhiều yếu tố có thể khiến mẹ bỉm bị ngứa vùng kín sau sinh, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất mà mẹ cần đặc biệt lưu ý:
1. Thay đổi nội tiết tố
Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ngứa vùng kín sau sinh.
Theo đó, sau khi sinh con, cơ thể phụ nữ trải qua sự thay đổi mạnh mẽ về nội tiết, đặc biệt là sự sụt giảm estrogen – hormone giúp duy trì độ ẩm, độ đàn hồi và cân bằng pH của âm đạo.
Estrogen giảm sẽ kéo theo những vấn đề như: Mất cân bằng pH, âm đạo trở nên khô, dễ kích ứng, tạo điều kiện cho vi khuẩn và nấm phát triển. Kết quả là vùng kín dễ bị ngứa ngáy, rát hoặc thậm chí đau nhẹ.
2. Vệ sinh vùng kín không đúng cách
Trong giai đoạn sau sinh, đặc biệt khi còn sản dịch, nếu mẹ không vệ sinh vùng kín đúng cách, tình trạng viêm nhiễm rất dễ xảy ra. Cụ thể:
- Không thay băng vệ sinh thường xuyên khiến vi khuẩn tích tụ
- Dùng nước không sạch hoặc thụt rửa sâu vào âm đạo gây mất cân bằng hệ vi sinh
- Dùng xà phòng, dung dịch vệ sinh có chất tẩy mạnh gây kích ứng.
3. Quan hệ tình dục quá sớm
Sau sinh, cơ thể mẹ cần thời gian để hồi phục, nhất là vùng âm đạo và cổ tử cung. Việc quan hệ tình dục quá sớm (trước 6 tuần sau sinh) có thể gây:
- Tổn thương mô âm đạo chưa lành, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập
- Gây viêm nhiễm, sưng tấy và ngứa rát vùng kín.
Đặc biệt, tình trạng này càng nghiêm trọng hơn nếu quan hệ không có biện pháp bảo vệ hoặc thiếu chất bôi trơn.
4. Thói quen sinh hoạt không phù hợp
Một số thói quen tưởng chừng vô hại lại là nguyên nhân âm thầm gây ngứa vùng kín, bao gồm:
- Mặc quần lót chật, không thấm hút mồ hôi, khiến vùng kín luôn ẩm ướt.
- Không thay băng vệ sinh đúng giờ trong những ngày có sản dịch.
- Sử dụng dung dịch vệ sinh chứa hương liệu hoặc hóa chất mạnh, gây kích ứng.
- Ăn uống thiếu khoa học, stress kéo dài khiến hệ miễn dịch suy yếu, tăng nguy cơ viêm nhiễm.
5. Ngứa âm đạo sau sinh do mắc bệnh phụ khoa
Ngứa vùng kín sau sinh đôi khi còn là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý phụ khoa. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, những bệnh này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản về sau.
Dưới đây là một số bệnh phụ khoa thường gặp gây ngứa vùng kín sau sinh mà mẹ cần lưu ý:
5.1. Viêm âm đạo
Viêm âm đạo, đặc biệt là do nấm là nguyên nhân phổ biến gây ngứa ngáy, rát và khô vùng kín sau sinh. Một số biểu hiện dễ nhận biết gồm:
- Khí hư ra nhiều, màu trắng đục như bã đậu hoặc đặc quánh.
- Vùng kín có mùi hôi tanh, thậm chí là nặng mùi rất khó chịu.
- Cảm giác ngứa và rát vùng kín, nhất là khi đi tiểu hoặc sinh hoạt hằng ngày.
5.2. Viêm lộ tuyến cổ tử cung
Đây là tình trạng các tế bào tuyến từ bên trong cổ tử cung phát triển ra ngoài và gây viêm nhiễm, từ đó dẫn đến:
- Ngứa ngáy vùng kín kéo dài.
- Khí hư ra nhiều bất thường.
- Có thể kèm theo đau rát nhẹ khi quan hệ (nếu mẹ đã quan hệ trở lại).
Mặc dù không phải bệnh lý nguy hiểm nhưng nếu không điều trị, viêm lộ tuyến có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, gây hiếm muộn hoặc vô sinh.
5.3. Viêm tử cung
Viêm tử cung là bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ sau sinh, có thể xảy ra do nhiễm khuẩn trong quá trình sinh nở hoặc vệ sinh chưa đúng cách. Dấu hiệu gồm:
- Ngứa và rát vùng kín.
- Khí hư có màu bất thường, có mùi hôi khó chịu, đôi khi có lẫn máu loãng như máu cá.
- Đau, sưng tấy hoặc cảm giác nặng nề ở vùng bụng dưới.
Nếu không điều trị, viêm tử cung có thể lan sang buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản.
Bị ngứa vùng kín sau sinh phải làm sao?
Ngứa vùng kín sau sinh là tình trạng khá phổ biến và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Tùy mức độ ngứa và các dấu hiệu đi kèm, mẹ có thể lựa chọn chăm sóc tại nhà hoặc thăm khám, can thiệp y tế nếu cần thiết. Dưới đây là những cách xử lý an toàn và hiệu quả:
1. Theo dõi và chăm sóc tại nhà nếu triệu chứng nhẹ
Nếu chỉ bị ngứa nhẹ, không có kèm theo khí hư bất thường hay dấu hiệu viêm nhiễm rõ rệt, chị em có thể áp dụng một số cách chăm sóc tại nhà để giảm ngứa:
- Vệ sinh vùng kín nhẹ nhàng mỗi ngày bằng nước ấm hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, có pH từ 3.8 – 4.5 như dung dịch vệ sinh phụ nữ Dạ Hương để giúp duy trì độ ẩm và cải thiện cân bằng hệ vi sinh vùng kín, hỗ trợ giảm ngứa.
- Không dùng xà phòng, chất tẩy rửa mạnh hoặc thụt rửa sâu vào âm đạo.
- Mặc quần lót thoáng mát, chất liệu cotton, thay quần lót mỗi ngày.
- Thay băng vệ sinh thường xuyên trong thời gian còn sản dịch (tối đa 4 tiếng/lần).
- Giữ vùng kín luôn khô thoáng, không để ẩm ướt kéo dài.
Sau vài ngày nếu tình trạng ngứa giảm dần, không kèm biểu hiện lạ, mẹ có thể yên tâm tiếp tục theo dõi và duy trì thói quen vệ sinh đúng cách.
Ngoài ra, chị em cũng có thể tham khảo áp dụng một số mẹo giảm ngứa vùng kín bằng nguyên liệu tự nhiên như lá trầu không hoặc lá chè xanh. Đây là những nguyên liệu quen thuộc với đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm. Cách dùng như sau:
- Lấy một nắm lá trầu không hoặc chè tươi đem rửa sạch, đun với nước sôi khoảng 10 – 15 phút, sau đó để nguội bớt và dùng nước này rửa ngoài vùng kín 1 – 2 lần/ngày.
- Lưu ý không ngâm rửa quá lâu hoặc thụt rửa sâu vào âm đạo để tránh mất cân bằng pH tự nhiên.
☛ Tìm hiểu chi tiết: Cách trị ngứa vùng kín bằng lá chè xanh
2. Thăm khám bác sĩ khi có dấu hiệu bất thường
Nếu tình trạng ngứa vùng kín sau sinh kéo dài hoặc đi kèm những biểu hiện bất thường sau đây, mẹ nên đi khám sớm:
- Khí hư có màu lạ (vàng, xanh, trắng đục) và có mùi hôi
- Cảm giác rát, sưng đỏ hoặc đau nhức vùng kín
- Chảy máu âm đạo bất thường (không phải sản dịch)
- Ngứa dữ dội ảnh hưởng sinh hoạt hoặc giấc ngủ
Việc thăm khám giúp phát hiện sớm các bệnh lý như viêm âm đạo, nhiễm nấm, viêm cổ tử cung,… và được điều trị đúng cách, tránh để bệnh kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
3. Tuân thủ điều trị nếu có chỉ định y tế
Nếu được chẩn đoán mắc các bệnh phụ khoa, bác sĩ có thể kê đơn:
- Thuốc đặt âm đạo để trị nấm, vi khuẩn
- Kháng sinh đường uống trong trường hợp viêm nhiễm nặng
- Điều trị các bệnh lý đi kèm như viêm lộ tuyến cổ tử cung hoặc viêm tử cung
4. Duy trì lối sống lành mạnh để hỗ trợ hồi phục
Bên cạnh việc điều trị hoặc chăm sóc tại chỗ, việc duy trì lối sống lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng giúp mẹ sau sinh hồi phục nhanh hơn và giảm nguy cơ tái phát tình trạng ngứa vùng kín. Một số thói quen đơn giản nhưng hiệu quả mà mẹ nên duy trì gồm:
- Ăn uống đủ chất, tăng cường ăn rau xanh, trái cây tươi để nâng cao đề kháng, hỗ trợ cải thiện sức khỏe vùng kín. Bổ sung probiotics từ sữa chua không đường hoặc bổ sung men vi sinh giúp cân bằng hệ vi khuẩn âm đạo, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
- Uống đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ duy trì độ ẩm tự nhiên cho vùng kín, giảm khô rát và thúc đẩy quá trình phục hồi tổn thương sau sinh hiệu quả hơn.
- Không mặc quần bó sát, chất liệu nóng bí, không dùng quần lót ẩm, tránh vùng kín bị kích ứng, bí bách, tạo điều khiển cho vi khuẩn có hại tấn công, tăng nguy cơ viêm nhiễm.
- Kiêng quan hệ tình dục cho đến khi vùng kín hồi phục hoàn toàn và không còn cảm giác khó chịu.
Kết luận:
Tình trạng ngứa vùng kín sau sinh thường không quá nguy hiểm nếu được chăm sóc đúng cách và theo dõi kịp thời. Chị em không nên chủ quan nhưng cũng không cần quá lo lắng. Với những trường hợp nhẹ, hoàn toàn có thể cải thiện bằng việc tự chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu có dấu hiệu bất thường, hãy chủ động thăm khám để được hỗ trợ y tế kịp thời, đúng cách.
