Tuổi dậy thì của con gái là giai đoạn “ẩm ương” với nhiều thay đổi lớn về tâm sinh lý. Bên cạnh nhà trường, cha mẹ là những người vô cùng quan trọng trong việc hướng dẫn con đối diện với những thay đổi này một cách an toàn và đúng cách. Tuy nhiên, đây là vấn đề “đau đầu” của đại bộ phận các bậc làm cha mẹ. Cùng theo dõi Livestream “GIÚP CON GÁI ĐỐI DIỆN VỚI THAY ĐỔI TÂM SINH LÝ TUỔI DẬY THÌ” với sự tham gia của Chuyên gia tâm lý, Master Coach – Giám đốc Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam – Bùi Thị Hải Yến và Bác sĩ CKI sản phụ khoa tại Hà Nội – Trần Thị Thanh Ngân.
Kinh nguyệt cũng như việc vệ sinh vùng nhạy cảm là một trong số những điều rất là quan trọng mà chúng ta trong cái độ tuổi dậy thì của con.Vậy thì việc hướng dẫn chu kỳ kinh nguyệt nên được thực hiện lúc nào? Trước hay trong quá trình mà con bắt đầu và độ tuổi dậy thì. Và vấn đề vệ sinh vùng nhạy cảm cho con có phải là cha mẹ cần quan tâm không?
Bác sĩ phụ khoa
Vệ sinh vùng nhạy cảm là điều hết sức là quan trọng đối với các bạn gái.
Thứ nhất, trong độ tuổi dậy thì các bạn bắt đầu có hiện tượng hành kinh nguyệt lần đầu tiên. Về tâm lý, sinh lý các bạn đã bắt đầu tiếp nhận rất là lo lắng, và chưa có một cái kiến thức nào, các bạn ấy chưa biết là mình phải làm như thế nào, sử dụng những cái sản phẩm như thế nào để giữ vệ sinh. Theo tôi vệ sinh vùng kín của các bạn gái nên được hướng dẫn từ khi các bạn có ý thức về giới tính. Chúng ta nên dạy con về cách vệ sinh vùng kín hằng ngày từ khi còn nhỏ. Một là để con biết chúng ta cần phải giữ vệ sinh về cái phần đấy, đấy là vùng quan trọng đối với con, hằng ngày con vệ sinh cẩn thận để nó giữ cơ thể của con sạch sẽ, tự tin hơn và không có mùi khó chịu, nhưng đến giai đoạn tuổi dậy thì, con bắt đầu có kinh nguyệt thì chúng ta nên hướng dẫn con sử dụng sản phẩm dung dịch vệ sinh chứ không chỉ vệ sinh bằng nước bởi nếu trong giai đoạn này nếu chúng ta không giữ gìn vệ sinh sạch sẽ thì chu kỳ kinh nguyệt là điều kiện vi khuẩn rất dễ sinh sôi nảy nở, và nấm nữa.
Và lựa chọn cái dung dịch vệ sinh như thế nào cũng rất là quan trọng. Ở cái giai đoạn này, vùng kín của các bạn gái nó đã tiết dịch nhiều hơn, ẩm ướt nhiều hơn do cái nội tiết mạnh mẽ hơn nên lựa chọn cái sản phẩm mà nếu chúng ta sử dụng các sản phẩm có xà phòng, có chất tẩy rửa hoặc có cồn thì nó làm sạch quá và cũng có thể khiến cho vùng kín của các bạn gái khô, dễ bị mẩn ngứa và kích ứng. Một số bạn gái thì tìm hiểu trên mạng hoặc là nghe các bạn rỉ tai nhau dùng sữa tắm hoặc dùng các sản phẩm có thành phần từ sữa – protein thì những cái đó thường sẽ dưỡng ẩm nhiều hơn và làm cho vùng kín của các bạn gái trở nên ẩm ướt nhiều hơn. Bình thường ở vùng kín của các bạn gái sẽ có độ pH phù hợp, nó hơi axit một chút, dao động từ 3,8-4,5, điều này được duy trì bởi lợi khuẩn Lactobacillus ở trong âm đạo. Nó sẽ mang tính chất kháng viêm tự nhiên, làm cho các vi khuẩn, vi nấm không thể phát triển được. Nếu như chúng ta sử dụng các loại dung dịch không phù hợp, thay đổi đổi pH cũng sẽ làm tạo điều kiện thuận lợi phát triển và giảm cái sự bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Vì vậy một sản phẩm dung dịch vệ sinh phù hợp:
Thứ nhất có nguồn gốc tự nhiên, thảo dược, vừa làm sạch dịu nhẹ và an toàn, khử mùi
Thứ hai có pH phù hợp với pH vùng kín của các bạn gái.
Thứ ba là lựa chọn các thương hiệu uy tín, đã được chứng nhận mức an toàn và được chuyên gia đầu ngành khuyên dùng. Đấy là những điều quan trọng trong dùng vệ sinh vùng kín.
Ngoài ra thì tâm lý chúng ta cần chuẩn bị như thế nào?
Chuyên gia tâm lý
Ngoài những kiến thức mà bác sĩ chia sẻ về nồng độ pH này, tiêu chuẩn chất lượng thì cái đấy là chính xác rồi. Song bên cạnh đấy là các bạn nữ, các bạn ấy thích mùi hương, nhất là tuổi dậy thì. Các bạn ấy rất là quan tâm đến mùi hương. Nên là đối với mình khi mà hướng dẫn con sử dụng dung dịch vệ sinh mình cũng hay cho con lựa chọn theo mùi hương nữa. Và ở tuổi này của các bạn thì có những bạn nếu như bạn có nền tuổi thơ êm đềm thì bạn sẽ rất là thích những mùi nhẹ nhàng, xong có những bạn thì bạn ấy lại thích những mùi mạnh. Thì đây cũng là một cái ba mẹ có thể quan sát được tâm lý của con luôn. Nếu con thích các mùi mạnh thì một là cá tính của bạn ấy mạnh, hai là các bạn có rất là nhiều thứ ở bên trong mà các bạn muốn được mọi người để tâm tới, mọi người chú ý tới. Thế nên là trong quá trình mình đồng hành với con để lựa chọn một cái dung dịch phù hợp thì mình cũng có thể đoán biết được cái nội tâm của con luôn.
Nhiều người có quan điểm khi lựa chọn dung dịch vệ sinh có mùi hương rất mạnh thì nó không đảm bảo an toàn so với các sản phẩm có thành phần từ tự nhiên. Bác sĩ có những chia sẻ gì thêm để phụ huynh có những sự lựa chọn đúng đắn nhất khi lựa chọn một cái dung dịch vệ sinh phụ nữ?
Bác sĩ phụ khoa
Các loại dung dịch vệ sinh phụ nữ có nguồn gốc thảo dược tự nhiên và có mùi hương nhẹ nhàng thì nó sẽ phù hợp hơn. Những loại dung dịch có nhiều mùi hương nặng hơn thì thường họ sẽ pha trộn và đấy những cái mùi hương từ hóa chất, những phụ liệu đi kèm ví dụ như parafin, paraben cũng là chất gây kích ứng vùng kín. Vùng kín của mình nếu như chúng ta lựa chọn những sản phẩm có mùi hương nhẹ nhàng cùng với mùi cơ thể tự nhiên của mình thì chúng ta có thể cảm thấy thoải mái hơn, tự tin hơn so với việc dùng các mùi hương từ bên ngoài.
Đưa ra lời khuyên trong việc giáo dục giới tính cho con. Nhiều người có quan điểm rằng là khi chúng ta giáo dục giới tính cho con giống như là vẽ đường cho hươu chạy nên đôi khi họ thường băn khoăn, đắn đo, thậm chí là né tránh khi mà có những câu hỏi liên quan tới mà các con đặt ra. Vậy thì các chuyên gia có thể cho biết rằng việc giáo dục giới tính thì có vai trò như thế nào cho con trong quá trình con bắt đầu vào tuổi dậy thì. Và chúng ta nên bắt đầu giáo dục giới tính khi nào. Nhiều bậc phụ huynh thường phó thác việc này cho nhà trường hoặc để con tìm hiểu thì có nên hay không?
Bác sĩ phụ khoa
Giáo dục giới tính thì nên bắt đầu từ sớm, từ khi các con biết đi biết nói, ngay từ cái việc chúng ta có thể hướng dẫn con các bộ phận trên cơ thể, chúng ta có thể hướng dẫn con đọc các bộ phận trên cơ thể để biết cơ thể của mình có những cái gì và vùng nào là quan trọng. Và vấn đề giáo dục giới tính thì theo tôi là sự kết hợp giữa nhà trường, phụ huynh và toàn xã hội chứ không chỉ phó mặc vấn đề cho nhà trường hay để các con tự tìm hiểu vì bây giờ chúng ta cũng biết các phương tiện đại chúng, nguồn thông tin rất là đa dạng, các con có thể tự tìm hiểu được. Tuy nhiên ở lứa tuổi này các con chưa có kiến thức đầy đủ, để các con tự tìm hiểu thì thông tin nó sẽ bị sai lệch, các con sẽ tìm hiểu những nguồn thông tin không chính thống, tạo cho con cái sự tò mò và tìm hiểu thông tin, vấn đề không cần thiết.
Vấn đề giáo dục giới tính thì cha mẹ luôn luôn phải cần đồng hành với con và giáo dục cho con cái điều đấy là điều quan trọng. Con cái phải cảm thấy bố mẹ là một người bạn, là người đồng hành cùng với mình để các con thấy tuổi dậy thì của mình là chuyện sinh lý bình thường thôi, con đừng quá lo lắng.
Thứ ba, vấn đề giáo dục giới tính sẽ có những tác động đối với con nếu như chúng ta giáo dục giới tính đúng thì các con sẽ nắm được ở giai đoạn này bạn trai, bạn gái là như thế nào? kiến thức về sức khỏe sinh sản, kiến thức về tình dục là cực kỳ quan trọng. Các con sẽ biết là khác giới khi mà chúng ta có tình cảm với nhau hoặc là chúng ta có sinh hoạt tình dục với nhau thì đấy là điều sinh lý nhưng nếu chúng ta không có bảo vệ an toàn thì có thể mang thai, mang thai ngoài ý muốn cũng có thể xảy ra.
Tiếp theo nữa, khi mà chúng ta giáo dục cho con biết về giới tính của mình, các con sẽ tự bảo vệ được bản thân, nhất là đối với các bạn gái.
Còn vấn đề về tâm lý thì sao?
Chuyên gia tâm lý
Nếu như là vẽ đường thì thà rằng chúng ta chủ động vẽ ra một con đường đúng đắn để các con dễ dàng chinh phục và tận hưởng giai đoạn tuyệt vời này, tránh cho các con đi vào những con đường mà các bạn vì sự tò mò, thiếu kiến thức không cần thiết mà đi vào những con đường không được sáng.
Theo quan điểm của khoa học tâm lý và khoa học phát triển của tiềm năng con người, thì gia đình là nền tảng, nhà trường là bồi đắp, xã hội là bổ sung. Như vậy nền tảng dù là nền tảng gì đi chăng nữa, đặc biệt trong đó nền tảng về giới tính chứ không phải từ xã hội, nhà trường. Nên bố mẹ nào mà nghĩ rằng kiến thức này, vấn đề này nương hết vào cho nhà trường, trách nhiệm của nhà trường thì đó là một quan điểm theo tôi là sai, sai hoàn toàn.
Với bác sĩ thì sẽ dạy các con về những vấn đề giới tính, hormone, tình dục khi mà các con biết nói, có kiến thức, có tư duy. Nhưng với tâm lý thì dạy từ nền tảng luôn, dậy từ trong nôi luôn. Khi các con còn rất nhỏ, chúng ta cần tắm cho con, vệ sinh cho con. Vậy thì mỗi lần khi mà mình tắm cho con, vệ sinh vùng kín cho con thì cùng nói chúng ta cùng làm sạch vùng này của con nhé, nó rất là quan trọng, nó rất cần được giữ gìn sạch sẽ, kể cả từ lúc con vài ngày, các bạn cứ thầm thì như vậy cho đến lúc con lớn lên thì tự dưng nó thành tư duy của con rồi, sẽ không cần phải dạy gì nữa, một cái tư duy để cứ thế con làm thôi. Và trong mầm non có một bài hát dạy về việc giao tiếp với mọi người như thế nào. Có một từ cách gọi các bộ phận kín của các bạn rất là hay đó là khu vực đồ bơi. Khi mà con ra bể bơi, đi biển con sẽ nhìn thấy các cô, các chú thì sẽ che chỗ nào. Dùng hình ảnh như vậy rất là đơn giản. Dạy các con ngay từ thủa ấu thơ mình cần phải có ý thức, mình cần phải che các khu vực đấy. Vì sao phải che, vì sao những khu vực đấy lớn lên rồi thì phải mặc hai lớp, đồ lót và đồ bên ngoài? Vì nó là chỗ mình cần bảo vệ nhất.
Khi các con đến tuổi này, ngoài sự tò mò thì có những lúc các con thực sự có ham muốn, nó là sinh lý bình thường. Vậy thì cho các con biết đó là cảm giác rất là bình thường của tự nhiên con người. Thậm chí là mình có thể cho các con bài học từ các loài động vật, các con vẫn nhìn thấy mà, các việc khác của con người so với tất cả các loài sinh vật khác là chúng ta là động vật cấp cao, chúng ta có tư duy, chúng ta biết kiểm soát cảm xúc, hành vi của mình, chúng ta làm như thế nào để kích thích làm cho phần người của mình làm cho tăng trưởng để chúng ta kiểm soát được phần sinh lý của phần con. Và vì vậy chúng ta hơn các loài động vật khác ở chỗ đó. Chúng ta có thể chinh phục được cuộc sống để tất cả những giai đoạn cuộc sống của con là những trải nghiệm thật là tuyệt vời.
Tâm lý con người càng tò mò thì càng muốn tìm hiểu. Nếu như tìm hiểu công khai không được thì sẽ tìm mọi cách không công khai để tìm hiểu. Nhưng với các con độ tuổi này mà các con tò mò như vậy và tìm hiểu không công khai thì nó thực sự mang lại cái hệ lụy rất là lớn nên là thẳng thắn thì nó sẽ dễ dàng trước khi đưa cho các con một loạt những lời khuyên giáo lý thì hãy làm bạn với con, bàn bạc với các con.
Làm sao để giúp con có thể tự tin hơn trong quá trình con đang bước vào tuổi dậy thì?
Bác sĩ sản phụ khoa
Giải thích cho con đây là giai đoạn tuổi dậy thì, cơ thể đang phát triển theo xu hướng như vậy.
Chuyên gia tâm lý
Rất nhiều người lớn bây giờ kể cả trong giao tiếp và nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống không có tự tin. Nó xuất phát từ chính việc thiếu tự tin tại tuổi dậy thì. Nó là một dấu ấn cực kỳ quan trọng khi nghiên cứu về con người.
Cơ thể của các con ở tuổi dậy thì có những thay đổi, có thể béo lên một cách nhanh chóng, có thể cao lên một cách nhanh chóng, có thể có mụn… hoặc là mình phát triển trước, mình khác các bạn nhận được một số trêu chọc từ phía các bạn khác.
Điều quan trọng nhất là khi mình thấy sự khác biệt, mình có nỗi lo mà mình được giải tỏa thì nó không còn là vấn đề nữa. Nhưng nếu mình không được giải tỏa mà mình cứ đắp thêm những lời chê, nhận xét làm cho bạn cảm thấy xấu hổ thì càng làm cho người ta mất tự tin đi.
Chúng ta tưởng tượng mỗi một bạn là một ly nước rỗng thôi, nỗi buồn, sự tiêu cực giống như một ly nước không có gì, nhưng mỗi một lời chê các bạn giống như giọt nước đổ vào đó, đến một lúc nào đó cốc nước đầy và nó tràn thì đã tạo thành vấn đề rồi. Nên đầu tiên vẫn quay trở lại với bố mẹ, thực tế rất nhiều bà mẹ khi nhìn thấy con béo lại là người chê con nhiều nhất: ôi con ơi dạo này con béo quá. Hoặc là cơ thể con có mùi hôi khi mà con đến tuổi dậy thì: con ơi, người con hôi quá. Khi con tới tuổi dậy thì, đầu con bắt đầu xuất hiện gàu thì bắt đầu chê con ở bẩn, hoặc da các bạn bị mẩn lên thì bắt đầu cứ chê bai các bạn ấy như vậy, sau đó bố lại bơm thêm vài cái vào, ở nhà có anh chị em cũng bơm thêm vài câu vào, họ hàng bơm thêm vài câu vào. Nó là sự tổn thương trong tâm lý. Cứ bị nhiều người chê như vậy thì làm sao tự tin được nữa?
Thay vào đó nói với con, ở độ tuổi này của con, nội tiết tố thay đổi, hormone thay đổi thì nó có những chuyện như tiết ra nhiều mồ hôi, những mùi khác lạ là bình thường. Vậy chúng ta cùng tìm giải pháp. Phải giúp cho con luôn luôn tìm giải pháp để đạt được kết quả mà con luôn mong muốn thì con sẽ không còn sự thiếu tự ti nữa mà lấy lại cho con sự tự tin. Sự tự ti đấy bởi vì con không có trân trọng cơ thể của mình, chưa có yêu cơ thể của mình đến mức độ cần thiết và đúng cách. Nhiều bạn bởi vì lời chê không phù hợp như vậy nên các bạn không yêu cơ thể. Nhưng đặc trưng cho cơ thể chính là giới tính. Nếu các bạn không yêu cơ thể của mình, các bạn sẽ không yêu giới tính của mình và đấy là một hệ lụy vô cùng lớn. Vì vậy hãy hướng các con tới việc giải quyết các vấn đề đấy thôi.
Nếu như vùng kín của con có hiện tượng ngứa ngáy, ẩm thấp như bác sĩ chia sẻ thì mình có thể sử dụng những dung dịch vệ sinh phù hợp, chất lượng. Nếu vùng nách có mùi hôi, vậy thì cũng lại đồng hành cùng con với điều này và cũng tìm những sản phẩm phù hợp bởi vì nó là chuyện bình thường của mọi người và con hoàn toàn có cách khắc phục để cho con được rèn luôn một chỉ số rất quan trọng của con người, đó là chỉ số vượt khó. Vượt khó với chính những thử thách mà cơ thể của mình lên tiếng, cơ thể của mình đang cần sự đồng hành và hỗ trợ để con được rèn luyện, cũng rèn luyện cho con chỉ số thông minh cảm xúc EQ. Tất cả mọi thứ chúng ta đều có thể biến nó thành bài học để các con trưởng thành. Yêu cơ thể và yêu cuộc sống của mình hơn. Thì đây sẽ thực sự là một giai đoạn tận hưởng của cả nhà chứ không phải của một mình bạn ấy.
Phần câu hỏi tương tác
Con gái tôi tới tuổi dậy thì rồi mà chưa thấy cháu có các dấu hiệu như các bạn tuổi đồng trang lứa. Vậy thì tôi nên làm gì trong trường hợp này?
Bác sĩ sản phụ khoa
Độ tuổi trung bình của các bạn gái bước vào tuổi dậy thì trung bình từ 10-11 tuổi. Tuy nhiên cũng có số ít các bạn gái cũng dậy thì sớm hơn, qua sinh nhật 8 tuổi các bạn đã có những phát triển của hệ sinh dục thứ phát. Nếu như mà dậy thì trước sinh nhật 8 tuổi là dậy thì sớm. Nếu như từ trên 13 – 14 tuổi các bạn không có các sự phát triển của hệ sinh dục thứ phát như là ngực không thấy phát triển, không thấy mọc lông ở vùng nách, vùng mu. Hoặc là sau sinh nhật 16 tuổi mà không có chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên thì được chẩn đoán là dậy thì muộn.
Có rất nhiều nguyên nhân của dậy thì muộn mà chúng ta cần phải đưa các bạn tới chuyên gia thăm khám. Một số bạn dậy thì muộn sinh lý vì ảnh hưởng bởi các hormon vùng dưới đồi, tuyến yên và buồng trứng. Có thể những tuyến này chưa hoạt động nhuần nhuyễn. Và sau 16 tuổi mới có thể xảy ra hiện tượng dậy thì, nhưng cũng có những trường hợp là bệnh lý bất thường ở u tuyến yên chẳng hạn. Hoặc là có một số trường hợp rất là hiếm gặp là các bạn không có cơ quan sinh dục, thậm chí không có tử cung và buồng trứng hay là có vách ngăn ở âm đạo thì đấy là những bất thường chúng ta phải thăm khám bởi các chuyên gia để tìm nguyên nhân và điều trị.
Trong các trường hợp các bạn dậy thì sớm thì cha mẹ nên làm gì?
Bác sĩ sản phụ khoa
Nếu như các dấu hiệu sinh dục thứ phát hoạt các bạn có kinh nguyệt trước sinh nhật năm 8 tuổi, thì được chẩn đoán là dậy thì sớm. Ở Việt Nam và các nước trên thế giới độ tuổi dậy thì đang có xu hướng sớm hơn. Vấn đề dậy thì sớm được rất nhiều bố mẹ và xã hội quan tâm vì nó có những ảnh hưởng nhất định tới bạn gái. Nếu các bạn gái dậy thì sớm sẽ làm quá trình phát triển của con bị ngắn lại, có thể hạn chế về phát triển chiều cao. Tâm sinh lý của con chưa được chuẩn bị một cách đầy đủ, tuổi này các con nhỏ quá mà đã bắt đầu có kinh thì con sẽ rất là bối rối, hoặc là có những tình cảm nó nảy sinh ra khi con còn quá nhỏ thì ảnh hưởng tâm lý của các con rất là nhiều. Nếu như cha mẹ thấy con của mình có những dấu hiệu như ngực phát triển sớm trước năm tám tuổi đã có, hoặc là con có mọc lông ở một số vùng như vùng nách hoặc vùng mu thì có thể đưa con đến thăm khám ở các chuyên gia nhi khoa để xem con có phải bị dậy thì sớm hay không để các bác sĩ cân nhắc vấn đề dùng thuốc.
Con gái tôi khi bước vào tuổi dậy thì dần thay đổi tính cách, không còn cởi mở chia sẻ như trước kia nữa, điều này khiến tôi cực kỳ cảnh giác cũng như luôn luôn theo sát, giám sát con rất là chặt như là đưa đón con đi học, kiểm soát tin nhắn bạn bè của con. Vậy thì tôi làm điều đó có đúng hay không? Xin các chuyên gia hãy cho tôi một lời khuyên?
Chuyên gia tâm lý
Nếu như không nhận thấy sự thấu hiểu của bố mẹ, không thấy bố mẹ là người bạn của mình thì các bạn sẽ không cởi mở để chia sẻ nữa. Và bố mẹ càng kiểm soát thì các con càng thấy mình đang bị cảnh sát theo dõi, không phải bạn mình nữa, thì càng đóng cánh cửa đó lại thôi. Cho nên khi con đến tuổi dậy thì bố mẹ càng phải tôn trọng con hơn nữa vì nhu cầu tâm lý được tôn trọng lúc này của con rất cao. Được xem trọng, được trân trọng và được tôn trọng, được bày tỏ ý kiến, quan điểm của mình, được thể hiện cái cá tính cá nhân của mình. Nên lúc này thậm chí không phải bạn nữa đâu mà ba mẹ phải đặt mình vào vị trí thấp hơn cả một người bạn. Là một người đang học được ở các bạn ấy rất nhiều, coi con của mình là một người thầy, lắng nghe các bạn ấy nhiều hơn, các bạn ấy chia sẻ nhiều hơn. Trong lúc các con ở trong độ tuổi dậy thì nhạy cảm như thế này, cần một người đồng hành với vai trò là một người bạn mà mình lại tiền bối quá, mình cảnh giác với các con quá chính là mình đang khép dần cánh cửa cởi mở với các bạn ấy.
Và nếu cứ làm cho con cảm thấy e ngại đối với mình, sợ mình hoặc không muốn bố mẹ can thiệp vào cuộc sống nữa thì các con sẽ càng ngày càng hình thành một thói quen là tìm những người bên ngoài để chia sẻ và đóng cánh cửa ở nhà lại.
Và một vấn đề nữa là khi các con đến tuổi dậy thì, các con trưởng thành rồi thì ba mẹ gửi gắm quá nhiều kỳ vọng, quá nhiều ước mơ, quá nhiều khát khao của mình vào con, cái đấy khiến các con cảm thấy quá ngột ngạt. Lúc này phải tôn trọng các con. Vì vậy hãy thực sự tôn trọng các con để kết nối với các con được tốt hơn.